De like-button van kennis

Vanochtend las ik het artikel De like-button van kennis op scienceguide.nl . In het artikel wordt verwezen naar de presentatie van Prof. José van Dijck (UvA) tijdens de jaaropening. Ze geeft in haar verhaal aan dat de principes van sociale media op allerlei plekken in de samenleving invloed hebben. Dit betekent dat we hier ook in het onderwijs niet omheen kunnen.

Ze zegt o.a.:

Sinds de opmars van sociale media in het publieke domein worden we dagelijks gestimuleerd om onze gevoelens over van alles en nog wat aan te klikken. Of het nu gaat om boeken, muziek, video's, politici, of popsterren: de like-button is razendsnel de barometer van onze intuïtieve oordelen geworden

Ze noemt dit de 'algoritmisering van het gevoel'. Via sociale media worden onze gevoelens meetbaar en deze gevoelens worden vervolgens weer gebruikt om 'onze gevoelige snaar te raken'. Zoals bv. bij bol.com de zin 'liefhebbers van dit artikel bestelden ook:'.


De like-button komt steeds vaker ook voor buiten de sociale-netwerk-sites. Op internet word je via diverse sites gewezen op de 'meest gelezen artikelen'. In de informatietheorie heet dit het rich-get-richer effect. Wat al veel gelezen is op internet, wordt nog meer bekeken.

Hetzelfde fenomeen zien we ook terug in het (wetenschappelijk) onderwijs. 

Om te constateren hoezeer de like button in het hoger onderwijs is doorgedrongen, hoeven we maar te kijken naar de werking van GoogleScholar. Steeds meer studenten zoeken literatuur via deze zoekmachine en kijken dan uitsluitend naar de eerste tien resultaten van de Google-hitlijst. GoogleScholar selecteert zijn wetenschappelijke bronnen echter niet op basis van kwaliteit of relevantie, maar op basis van populariteit. De bron die het meest aangeklikt wordt, eindigt hoog in de ranking. De kans is dus reëel dat wat studenten "leuk" of "gemakkelijk" vinden, hoog scoort omdat het vaak aangeklikt wordt.

Op eenzelfde manier zien we de 'algoritmisering van het gevoel' terugkomen in de studenttevredenheid.  Prof. José van Dijck vreest de dag waarop we na afloop van een statistiekcollege de zaal vragen om al dan niet de like button in te drukken.

Ik ben zelf van mening dat we er in het onderwijs voor moeten waken dat we deze kant op gaan. Ik zie echter wel mogelijkheden om de like button een plek te geven in het onderwijs. Maar dan graag minder aan de marketingkant, maar meer didactisch. In het Virtual Action Learning concept leren studenten van elkaar door elkaar feedback te geven op leerproducten. De ervaring uit de praktijk leert dat studenten het waarderen als ze van elkaar zien in hoeverre een mede-student de feedback, die hij heeft gegeven waardeert. Deze subjectieve (en vaak intuïtieve) beoordeling heeft vooral een sociale functie. Studenten leren hierdoor elkaar en de groep beter kennen en dit komt het groepsproces en daarmee het individuele leerproces ten goede. Voor deze laatste conclusie heb ik helaas geen wetenschappelijke bewijzen, maar die komen mogelijk in de toekomst. Wordt vervolgd.